1.IJITOEN ORGANIZAZIOA

1.1 Gaur egun gure gizartean kultura eta etnia ezberdin gehiago ikusten dugu eta hori onartzea ez da erreza jende askorentzat. Ijitoak hainbat urte daramate gure gizartean eta oraindik ez daude onartuta, jende askorentzat parasitoak dira eta haiei erreferitzen dira "raza gitana" ala beste mespretzuekin. Hau guztia aldatu egin behar da zeren Espainian 750.000 ijito daude eta erdia Andaluzian bizi dira.
Ijitoen kulturari erreferitzen bagara, orokorrean, superbibentzia kulturari buruz hitz egiten dugu.
Ijitoak beti bizi izan dira ingurune "hostil" batean eta horretan bizi irauteko haien balore kulturalak oso garrantzitsuak izaten dira. Honekin ez gara erreferitzen pobrezia kultura ala marginazio kultura denik baina askotan lotutak joaten dira.
Pobreziako Kultura patologia psikosoziala da eta Kultura honetan sartzen dira pertsona guztiak zeintzuk errekurtsoak ez dituztenak: afektibitate falta dituztenak, haurtzaro falta, etorkizuna planteatzeko falta, materialen falta, ekonomia falta, moraltasun falta, etab.
Ijitoak gehienak pobrezian bizi dira eta, haien Kultura eduki arren, pobreziaren subkultura daukate.
Ijitoak marginazion eta pobrezian bizi direla denok dakigu baina guztiak ez dira gaur egun horrela bizi izaten. Marginaziotik askok irten dira nahiz eta Kultura ezberdina izanez.
José Manuel Fresno lau taldeetan banatzen ditu:
1. Talde elitista minorian barruan: pertsona gutxiekin dago osatuta baina hasten doana. Orokorrean, nibel medio altua daukaten gazteak zeinek bere familiak sozialki eta ekonomikoki "integratutak" daudenak, ijitoen gizartean ez daudenak.
2."Ijitoen moduan" bizi den taldea, oreka batekin: talde hau minoritarioa izan arren lehenengo talde baino pertsona gehiago dira. Haien profesioak "nobleak" dira hala holan deitzen diete ijitoak (antikuarioak, artistak, nibelezko komertzianteak...halako profesioak). Pribilegiodun bezala bizi dira eta, orokorrean, haien nibel soziala eta etnia berbereko emakumeekin ezkontzen dira.
3.Mutazio haundi bat daukan taldea: gaur egun gehienbat dira. Orokorrean, bigarren ala hirugarren kategoriako auzoetan bizi dira hirietan eta auzo marginaletan.Batzuk protekzio etxeetan bizi dira eta kondizio txarretan.
4.Talde desestrukturatua eta marginala:hauek marginazioan bizi dira, hezkuntza eskasa daukate eta haien ingurua guztiz zikina eta txarra da.

1.2 Ijitoen organizazio soziala
Ijitoak organizatzen dira familiaren arabera eta sexuaren eta adinaren arabera. Ijitoentzat familia izaten da guztiaren ejea, horrezegatik, ijitoak haien familian garatzen dute haien pertsonalitatea. Han bertan, partizipazioa areagotzen da eta defentsa eta kooperazio tresnak aurkitzen dute. Familia bakoitza independentea eta autonomoa da eta bata ez du bestearen gainean agintzen.
Familia patrilineala da, hau da, haur bat jaiotzen denean aitaren taldean egongo da.

1.3Rolen banaketa
Ijitoen rolen banaketa payoren familia tradizionalaren antzekoa da, familian garrantzitsua da sozioekonomia. Nibel ertain bat daukan familiak aitak autoritatea dauka eta dirua etxera eramateko beharra dauka. Hala ere,Espainiako probintzia bakoitzak bere ezberdintasunak daukate adibidez; Levante eta Espainiaren iparraldean emakumeak etxearen pisua eramaten dute eta senarra laguntzen dio.
Orokorrean, ama izaten da etxeko andrea eta umeei hezkuntza eta haien kulturaren baloreak, tradizioak eta ohiturak transmititu behar diete. Holan umeak gurasoen pausuak jarraitzen dute baina ez da berdina neska izatea ala mutila izatea, hezkuntza desberdinak daukate. Sexuaren arabera, mutilari irakasten zaio familiaren tradizioa eraman behar duela eta lan munduan familiaren gizonetaz egongo da egunero berak ikusteko nola jokatu behar duen ijito bat bizitzaren arlo ezberdinetan. Beste aldetik, neskari ama on bat izateko eta etxeko andre ona izateko irakasten diete. Esan beharra dago, gaur egun, ijitoen neskak hezkuntza formalaren ikasketak luzatzen joaten dira eta familia tradizionalean gero eta beranduago sartzen dira.
Neskak nerabezaroan "mocitas" deitzera pasatzen dira eta denboraldi horretan ezkontzeko prestatzen dira eta ijitoentzat oso garrantzitsua da neska birjena izatea, holan baldin ez bada, neskak prestigioa galduko du eta familiaren marginazioa esperimentatuko du.
Neskak ezkontzen direnean emakumeak izatera pasatzen dira eta etxeko eta umeen kargua daukate. Agureak izaten direnean haien esperientziarekin gazteei laguntzen diete ijitoen emakume onak izateko.
Ijitoak beti familian egon behar dira zeren hori da haien kultura eta ez da pentsatzekoa ijito bat beraren familiatik kanpo bizitzea.

1.4 Ijitoen erlazioak
Ijitoek erlazio desberdinak dituzte pertsona ezezagun batekin ala familiar batekin.
Alde batetik,ezezagun den pertsonarekin errespetoa egongo da eta lagunak izango dira baina inolako konpromezuarekin.
Beste aldetik, familiarrekin betebeharrak dituzte adibidez; haien familiarrari defenditu beharko dio honek mespretxu bat eukitzerakoan. Ijitoen artean hitza sagratua da eta ez dute kontraturik ala idatzizkorik behar. Ijitoen artean gatazkak daudenean agureek biltzen dira eta akordio batera ailegatu ondoren ijito guztiek ados egon behar dira eta errespetatu beharko du.